Türkiye ile İtalya ortasında birincisi 2008’de İzmir’de, ikincisi 2012’de Roma’da düzenlenen hükümetler ortası tepe toplantısının üçüncüsü yarın Ankara’da yapılacak.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın konut sahipliğindeki tepe için İtalya Başbakanı Mario Draghi’nin, kabinesinden Dışişleri Bakanı Luigi Di Maio, İçişleri Bakanı Luciana Lamorgese, Savunma Bakanı Lorenzo Guerini, Ekonomik Kalkınma Bakanı Giancarlo Giorgetti ve güçten sorumlu Ekolojik Dönüşüm Bakanı Roberto Cingolani ile yarın Ankara’da olması bekleniyor.
3. Türkiye-İtalya Hükümetler Ortası Tepe’de, karşılıklı ticaret hacmi 23 milyar doları bulan iki ülke bağlarının siyasi ve ekonomik boyutlarıyla ele alınmasının yanı sıra Ukrayna savaşı, savaşın yol açtığı güç ve besin krizi, sistemsiz göç ve Libya üzere milletlerarası alanlarda öne çıkan mevzuların görüşülmesi bekleniyor.
G7, Avrupa Birliği Başkanlar Doruğu ve NATO Doruğu’nun çabucak ardından gerçekleşecek Türkiye-İtalya doruğu öncesinde, iki ülke ilgilerini yakından takip eden uzman isimler, AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
ZİRVE TOPLANTILARININ YAPILMASINA ÖNCÜLÜK EDEN İSİM: MARSİLİ
İtalya’nın 2004-2010 yıllarında Ankara Büyükelçisi olarak misyon yapan ve o devir iki ülke ortasında tepe toplantılarının başlamasında öncü rol oynayan Carlo Marsili, “Kasım 2008’de İzmir’de birinci İtalyan-Türk hükümetler ortası doruğun düzenleyicisi olduğum için memnunum. O periyot Silvio Berlusconi hükümeti vardı ve İtalyan hükümetinin yarısı bu tepe için gelmişti.” dedi.
Marsili, o devir bu tepeyi her yıl devam ettirme dileği olduğunu lakin bu biçimde gelişmediğini belirterek “Şimdi üçüncüsünün arifesindeyiz. Çok kıymetli bir tepe. Zira Türk-İtalyan bağları çabucak hemen her alanda yine başlamalı bu tepeyle. Birebir vakitte bu tepe, çabucak Madrid’deki NATO Doruğu sonrasında gerçekleşmesi sebebiyle bir fırsat teşkil ediyor.” diye konuştu.
Türkiye-İtalya bağlantılarında genel gidişatın iki taraf için de her vakit verimli olduğunun altını çizen Marsili, “Özellikle iktisat alanında, büyük maksatlara ulaşma emeli vardır ki ikili dış ticaret hacmi 22-23 milyar dolar düzeylerinde şu anda. Bunun daima daha da büyümesinden konuşulur. Bununla birlikte Türkiye’de yatırım yapan İtalyan firmaların sayısı artarken, tıpkı halde İtalya’da da Türk girişimcilerin sayısı artmaktadır.” tabirlerini kullandı.
LİBYA VE GÜÇ KONULARI
Emekli Büyükelçi, bunların dışında iki ülkenin birlikte ele alması gereken kimi siyasi mevzular olduğunu lisana getirerek “Libya üzere. Libya’da Türkiye de İtalya da birebir hükümeti, Trablus’u destekliyor, Libya’daki durum son derece belgisiz ve bloke olmuş vaziyette. Bir biçimde bu blokajın kaldırılması gerekecek. Türkiye ve İtalya’nın, bu mevzuda çok şey yapabileceğine inanıyorum ki Türkiye’nin güçlü bir mevcudiyeti de bulunuyor şu anda.” biçiminde konuştu.
İtalya ve Türkiye’nin çıkarlarının büyük ölçüde Doğu Akdeniz’e odaklandığını lisana getiren Marsili, burada güç kesiminde arama faaliyetlerini düzenlemenin kelam konusu olduğunu, burada herkese yer olduğunu, münasebetiyle Türkiye ve İtalya’nın güç aramada iş birliği yapabileceğini fakat Kıbrıs meselesinin bu noktada bir yük olduğunu kaydetti.
Marsili, şöyle devam etti:
“NATO Doruğu çerçevesinde bulunduğum Madrid’de de açık biçimde söylediğim üzere, Kıbrıs sorunu yalnızca orada iki farklı hükümran devlet olduğu prensibinin kabulüyle çözülebilir. Kıbrıs’ın birleşmesine dair her türlü müzakere süreci, iki başka hükümran varlığın tanınmasından başlamalıdır. Bu halde muahede olabilir. Ya bu yapılır ya da aksi takdirde, Kıbrıs sorunu AB ile bağlantılarda ve Akdeniz’e dair süreçte her vakit bir yük olmayı sürdürecektir. Bu da önemli bir kusur olur.”
Türkiye ile İtalya ilgilerinde düğümlenmiş üzere gözüken bahislerin aslında öteki AB üyelerini içine alan sıkıntılar olduğunu vurgulayan Marsili, şunları kaydetti:
“Çözüm için çalışılmaya devam edilmeli. İkili seviyede hangi mevzuda daha çok sonuç alınabilir? Bu doğal ki Libya olabilir. Libya’da Türkiye’nin büyük çıkarları ve askeri varlığı var ancak İtalya için de büyük kıymet taşıyan bir ülkeden bahsediyoruz. Libya çabucak karşımızda, her vakit ayrıcalıklı bir münasebete sahip olduğumuz ülke. Savunulması gereken büyük çıkarlar kelam konusu. Libya konusunda hem Türkiye’nin hem İtalya’nın misal siyasetler izlediği düşünülürse bu çıkarlar, birlikte kıymetlendirilebilir, ortak mutabakatlar olabilir.”
İTALYAN AKADEMİSYEN GİANNOTTA
Uzun yıllar Türkiye’de yaşayan ve farklı üniversitelerde öğretim üyesi olarak misyon yapan Valeria Giannotta da 10 yıl ortadan sonra Türkiye-İtalya tepesinin düzenlenmesine ait, “Bu tepeyi 10 yıl bekledik fakat bunda bir kasıt olmadığını düşünüyorum zira diplomatik, siyasi ve toplum seviyesinde, Türkiye ve İtalya, her vakit çok güçlü ve çok müspet ikili ilgilere sahip olageldi.” dedi.
Zirveler ortasında bu kadar müddet geçmesinin bir nedeninin de İtalyan siyasetinde bu müddette pek çok farklı hükümetin misyon yapması münasebetiyle dalgalı bir seyrin ortaya çıkması olduğunu anlatan Giannotta, “Ankara’daki ortam son derece olumlu. İtalyan heyeti, büyük heyecanla bekleniyor. Türkiye ile İtalya ortasında çok fazla bir sorun olmadığını biliyoruz. Ekonomik ve siyasi açılardan iki ülke de tıpkı noktada. İki ülke ortasında sahiden bir sürtüşme konusu yok. Genel açıdan Draghi’nin açıklaması sonrasında maalesef geçen yıl yaşanan kriz de aşılmış üzere görünüyor. O da geçmişte kaldı.” diye konuştu.
“ZİRVEDE LİBYA, DOĞU AKDENİZ VE GÜÇ SICAK KONULAR”
Zirvede öne çıkacak hususların neler olacağı sorusuna Giannotta, “Libya, Doğu Akdeniz, güç sıcak bahislerden. Bugünlerde tüm Avrupa ülkeleri güç kaynaklarını çeşitlendirmeye çalışıyor. Türkiye güç hub’ı rolü oynuyor. Kıymetli bir güç koridoru.” cevabını verdi.
Giannotta, gücün haricinde savunma ve güvenlik hususlarının da doruğun gündeminde olacağını belirterek “İtalya ve Türkiye, Akdeniz havzasında birebir tehditlerle karşı karşıya. Göç konusu, terör, insan kaçakçılığı, uyuşturucu kaçakçılığı üzere. Ekonomik seviyede zati bir sorun olmadığını biliyoruz. İkili ticaret hacmi 23 milyar doların üzerinde ve ortak amaç bunu 30 milyar dolara çıkartmak. Türkiye’de 1500’den fazla İtalyan şirketi faaliyet gösteriyor ve CESPI’nin anketine nazaran İtalyan iş insanları son derece mutlular bu yatırımlardan.” halinde konuştu.
Türkiye’nin üçüncü ülkelere yatırım konusunda bir nevi irtibat koridoru üzere olduğunu anlatan Valeria Giannotta, “Bu hem pozisyonu hem iş hem de etrafı prestijiyle bu türlü. Münasebetiyle gerçekleşecek bu tepenin genel havasını son derece olumlu buluyorum. Çok şaşırtan bir şeyle karşılaşmayacağız.” tabirlerini kullandı.